TPS (toyota production system) คือ แนวคิดเป้าหมายที่คุณภาพสูงสุดในการกำจัดความสูญเปล่าออกจากกระบวนการผลิตมุ่งเน้นการลดต้นทุน ให้ต้นทุนต่ำสุด และเวลา ตั้งแต่การผลิตจนส่งมอบสั้นที่สุด ประกอบด้วย 2 เสาหลักสำคัญ คือ just-in-time และ Jidoka
- just-in-time (jit) เป้าหมายผลิตสิ่งที่ต้องการ ส่งมอบได้ตามเวลาที่ต้องการ ในปริมาณที่ต้องการ และมีสินค้าคงคลังเหลือน้อยที่สุด
- Jidoka คือ หลักที่ใช้ในการควบคุมคุณภาพ โดยที่พนักงานและเครื่องจักร สามารถที่จะหยุดการทำงานได้เอง เมื่อสายการผลิตเกิดปัญหาด้วยเครื่องมือ
LEAN คือ การเปลี่ยนจาก ความสูญเปล่า (waste) ไปสู่ คุณค่า (value) เป็นแนวคิดในการบริหารจัดการการผลิต หรือองค์กรให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ตอบสนองความต้องการของตลาดไปถึงลูกค้าแบบทันที โดยเน้นสร้างประสิทธิผลสูงสุด และลดการสูญเสียในวงจรการผลิตที่มุ่นเน้นในเรื่องการไหล (Flow) ของงานเป็นหลักโดยปราศจากความสูญเปล่า (Waste) ภาษาญี่ปุ่นเรียกความสูญเปล่าว่า “มุดะ (Muda)”
ความสูญเปล่าทั้ง 8 ประการ (7+1 wastes)
- ความสูญเปล่าที่ 1 ความสูญเสียที่เกิดจากการผลิตมากเกินไป (Overproduction)
- ความสูญเปล่าที่ 2 ความสูญเสียที่เกิดจากการผลิตของเสีย (Defect)
- ความสูญเปล่าที่ 3 ความสูญเสียที่เกิดจากการล่าช้าหรือการรอคอย (Delay or Waiting)
- ความสูญเปล่าที่ 4 ความสูญเสียที่เกิดจากการมีวัสดุคงคลังที่ไม่จำเป็น (Inventory / workin-process)
- ความสูญเปล่าที่ 5 ความสูญเสียที่เกิดจากการขนส่งหรือขนย้าย (Transport)
- ความสูญเปล่าที่ 6 ความสูญเสียเกิดจากการกระบวนการผลิต (Process)
- ความสูญเปล่าที่ 7 ความสูญเสียที่เกิดจากการเคลื่อนไหวที่ไม่จำเป็น (Motion)
ตามทฤษฎีเดิม 7 wastes ได้มีเพิ่มความสูญเปล่าตัวที่ 8 (ความสูญเปล่า 7+1 ประการ) - ความสูญเปล่าที่ 8 การใช้คนไม่เป็น (Underutilized people)
มุดะ (Muda) สิ่งนี้ในการกำจัดสิ่งไม่จำเป็นโดยใช้ Muda – mura – muri
- Muda หรือความสูญเปล่า อาจเกิดได้หลายลักษณะ เช่น ความสูญเปล่าที่เกิดจากการรอ การเคลื่อนย้าย การปรับเปลี่ยน การทำใหม่ การถกเถียง
- Mura หรือความไม่สม่ำเสมอ งานที่มีความไม่สม่ำเสมอไม่ว่าจะเป็นในเรื่องปริมาณงาน ทำให้เกิดความไม่สม่ำเสมอของผลงานตามไปด้วย และความไม่มีมาตรฐานของการทำงาน
- Muri หรือการฝืนทำ การฝืนทำสิ่งใดๆ ก็ตามมักทำให้เกิดผลกระทบบางอย่างในระยะยาว
สรุปความแตกต่างระหว่าง TPS (toyota production system) และ LEAN
- TPS (Toyota Production System) การลดของเสียที่ไม่จำเป็นออกไป ประกอบด้วย 2 เสาหลักสำคัญ คือ just-in-time และ Jidoka โดยมีหลักการพื้นฐานคือ การขจัดความสูญเปล่า (Muda)
- LEAN คือ การเปลี่ยนจาก ความสูญเปล่า (waste) ไปสู่คุณค่า (value) เป็นแนวคิดในการบริหารจัดการการผลิต หรือองค์กรให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ตอบสนองความต้องการของตลาดไปถึงลูกค้าแบบทันที