การกระจายตัวสินค้า: วิธีเพิ่มประสิทธิภาพและความสำคัญในระบบโลจิสติกส์
ความสัมพันธ์ระหว่างการกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) คืออะไร?
การกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) หมายถึงกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายสินค้า ตั้งแต่กระบวนการผลิตจนถึงการส่งมอบให้ถึงมือลูกค้าหรือผู้ใช้ทางอุตสาหกรรม การกระจายตัวสินค้าครอบคลุมทั้งการขนส่ง การจัดเก็บ และการจัดการคำสั่งซื้อ ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญในระบบโลจิสติกส์ของธุรกิจ
การบริหารการกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution Management) การบริหารการกระจายตัวสินค้าเป็นการพัฒนาและดำเนินการระบบที่ช่วยให้การเคลื่อนย้ายสินค้ามีประสิทธิภาพ ซึ่งครอบคลุมการเคลื่อนย้ายวัตถุดิบจากผู้จัดหามายังแหล่งผลิต และการส่งต่อผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปไปยังลูกค้าขั้นสุดท้าย องค์ประกอบหลักของการกระจายตัวสินค้ามี 5 ระบบย่อยดังนี้:
- ทำเลที่ตั้งคลังสินค้าและการคลังสินค้า (Inventory Location and Warehousing):
การเลือกสถานที่ตั้งคลังสินค้าเป็นเรื่องสำคัญเพราะมีผลต่อประสิทธิภาพการกระจายสินค้า กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการคลังสินค้าครอบคลุมการเก็บรักษา การจัดหมวดหมู่ การแบ่งแยก และการเตรียมสินค้าสำหรับการขนส่ง ธุรกิจสามารถเลือกใช้คลังสินค้าของตนเอง (Private Warehouse) หรือคลังสินค้าสาธารณะ (Public Warehouse) ขึ้นอยู่กับความต้องการ - การจัดการวัสดุ (Material Handling):
การเลือกใช้อุปกรณ์และเครื่องมือในการจัดการวัสดุที่เหมาะสม เช่น สายพาน รถยก หรืออุปกรณ์การขนถ่ายต่างๆ จะช่วยลดการสูญเสียและต้นทุน รวมถึงเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการวัสดุ - การควบคุมสินค้าคงเหลือ (Inventory Control):
การควบคุมสินค้าคงเหลือช่วยให้ธุรกิจรักษาปริมาณสินค้าให้เพียงพอต่อการตอบสนองความต้องการของลูกค้า โดยไม่ให้เกิดการลงทุนเกินความจำเป็น เป้าหมายคือการลดต้นทุนที่เกี่ยวข้องกับการเก็บรักษาและการหมุนเวียนสินค้าคงเหลือให้มีความเหมาะสม - การดำเนินงานเกี่ยวกับคำสั่งซื้อ (Order Processing):
การจัดการคำสั่งซื้อเป็นขั้นตอนสำคัญที่ครอบคลุมตั้งแต่การรับคำสั่งซื้อ การตรวจสอบเครดิต การจัดเตรียมและจัดส่งสินค้า ไปจนถึงการจัดการด้านเอกสารและการชำระเงิน - การขนส่ง (Transportation):
การขนส่งเป็นการเคลื่อนย้ายสินค้าจากผู้ผลิตไปยังลูกค้า ซึ่งฝ่ายบริหารต้องเลือกวิธีการขนส่งที่เหมาะสมจากตัวเลือกหลัก 5 ประเภท ได้แก่:- การขนส่งโดยรถบรรทุก (Truck): นิยมใช้สำหรับการขนส่งในประเทศ เพราะสะดวกและรวดเร็ว
- การขนส่งโดยรถไฟ (Railroads): เหมาะสำหรับสินค้าที่มีน้ำหนักมากและขนาดใหญ่ เช่น ปูนซีเมนต์ หินทราย
- การขนส่งทางเครื่องบิน (Airlines): ใช้สำหรับสินค้าที่มีความต้องการความเร็วสูง เช่น ดอกไม้ หรือสินค้าราคาแพง
- การขนส่งทางเรือ (Waterway): ประหยัดค่าขนส่ง เหมาะกับสินค้าขนาดใหญ่ เช่น ซุง ข้าวเปลือก
- การขนส่งทางท่อ (Pipelines): เหมาะสำหรับของเหลวหรือก๊าซ เช่น น้ำมันหรือแก๊ส
นอกจากนี้ยังมีการขนส่งแบบต่อเนื่อง เช่น การขนส่งระหว่างรถไฟและรถบรรทุก (Piggyback) และการขนส่งระหว่างเรือและรถบรรทุก (Fishyback) ซึ่งสามารถเพิ่มความยืดหยุ่นในกระบวนการโลจิสติกส์ได้มากยิ่งขึ้น
ความสัมพันธ์ระหว่างการกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) กับโลจิสติกส์
การกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) เป็นองค์ประกอบสำคัญที่มีผลโดยตรงต่อระบบโลจิสติกส์ของธุรกิจ การจัดการด้านการกระจายตัวสินค้าส่งผลต่อประสิทธิภาพและต้นทุนของกระบวนการโลจิสติกส์โดยรวมอย่างไรบ้าง:
1. ประสิทธิภาพในการขนส่ง
- การเลือกวิธีการขนส่ง: การเลือกวิธีการขนส่งที่เหมาะสม (รถบรรทุก, รถไฟ, เครื่องบิน, เรือ, หรือท่อ) ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการส่งสินค้าไปยังลูกค้าในเวลาที่เหมาะสมและในต้นทุนที่คุ้มค่า
- การวางแผนเส้นทางการขนส่ง: การจัดทำแผนเส้นทางที่ดีช่วยลดระยะเวลาและค่าใช้จ่ายในการขนส่ง
2. การจัดการคลังสินค้าและสต็อก
- การจัดเก็บสินค้า: การบริหารจัดการคลังสินค้าให้มีระบบช่วยลดการสูญเสียและเพิ่มความสะดวกในการค้นหาและจัดเตรียมสินค้า
- การควบคุมสินค้าคงเหลือ: การควบคุมระดับสต็อกที่ดีช่วยลดต้นทุนการเก็บรักษาและป้องกันปัญหาสินค้าขาดแคลนหรือล้นสต็อก
3. การจัดการวัสดุ
- การเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม: การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เหมาะสมในการจัดการวัสดุช่วยลดการเสียหายและเพิ่มความปลอดภัยในกระบวนการจัดการสินค้า
- การจัดการการขนถ่าย: ระบบการจัดการวัสดุที่ดีช่วยเพิ่มความรวดเร็วและลดต้นทุนในการเคลื่อนย้ายสินค้า
4. การจัดการคำสั่งซื้อ
- การดำเนินการตามคำสั่งซื้อ: การจัดการคำสั่งซื้ออย่างมีประสิทธิภาพช่วยให้การจัดส่งสินค้าถูกต้องและตรงเวลา เพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า
- การประสานงานระหว่างแผนก: การจัดการคำสั่งซื้อที่ดีต้องประสานงานกับแผนกอื่นๆ เช่น การผลิต การเงิน และการขนส่ง
5. ต้นทุนโลจิสติกส์
- การลดต้นทุน: การบริหารจัดการการกระจายตัวสินค้าอย่างมีประสิทธิภาพช่วยลดต้นทุนในการขนส่ง การจัดเก็บ และการจัดการวัสดุ
- การเพิ่มความคุ้มค่า: การวางแผนและการจัดการที่ดีช่วยเพิ่มความคุ้มค่าในการใช้ทรัพยากรและลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น
6. ประสบการณ์ของลูกค้า
- การส่งมอบสินค้าตรงเวลา: การกระจายตัวสินค้าที่มีประสิทธิภาพช่วยให้สินค้าถึงมือลูกค้าในเวลาที่กำหนด ซึ่งเพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า
- การจัดการความคาดหวัง: การจัดการคำสั่งซื้อและการขนส่งที่ดีช่วยตอบสนองความต้องการและคาดหวังของลูกค้าได้ดีขึ้น
สรุป:
การกระจายตัวสินค้าเป็นส่วนสำคัญของโลจิสติกส์ที่มีผลต่อหลายด้านของการดำเนินงานธุรกิจ รวมถึงประสิทธิภาพการขนส่ง การจัดการคลังสินค้า การจัดการวัสดุ การจัดการคำสั่งซื้อ ต้นทุนโลจิสติกส์ และประสบการณ์ของลูกค้า การเข้าใจและบริหารจัดการการกระจายตัวสินค้าอย่างมีประสิทธิภาพสามารถช่วยให้ธุรกิจลดต้นทุน เพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า และปรับปรุงผลประกอบการได้อย่างมีนัยสำคัญ
ข้อดี ข้อเสีย ประโยชน์ และค่าเสียเวลาในมุมมองของ การกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution):
หัวข้อ | ข้อดี | ข้อเสีย | ประโยชน์ | ค่าเสียเวลา |
---|---|---|---|---|
การจัดการทำเลที่ตั้งคลังสินค้า | ลดเวลาและค่าใช้จ่ายในการขนส่ง | ต้องใช้เงินลงทุนสูงในการตั้งคลังสินค้า | เพิ่มความสะดวกในการเข้าถึงสินค้าตามความต้องการของลูกค้า | หากเลือกทำเลไม่ดี จะเพิ่มระยะเวลาในการขนส่งและค่าใช้จ่าย |
การบริหารการจัดการคลังสินค้า | สินค้ามีการจัดเก็บเป็นระบบ ลดการสูญเสีย | ต้องการการบริหารจัดการที่ซับซ้อน | ช่วยรักษาคุณภาพสินค้าและลดความผิดพลาดในการจัดส่ง | การจัดเก็บไม่เป็นระบบทำให้เสียเวลาในการค้นหาสินค้า |
การจัดการวัสดุ (Material Handling) | ลดความเสียหายและเพิ่มความปลอดภัย | การใช้เครื่องจักรอาจต้องลงทุนสูง | เพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน ลดเวลาขนถ่ายสินค้า | หากการจัดการไม่ดี จะทำให้เกิดความล่าช้าในการเคลื่อนย้ายสินค้า |
การควบคุมสินค้าคงเหลือ | มีสินค้าพร้อมจำหน่ายตอบสนองลูกค้าได้ทันที | หากควบคุมไม่ดี จะเกิดสินค้าล้นสต็อกหรือต้นทุนสูง | ช่วยลดการขาดแคลนสินค้าและต้นทุนที่ไม่จำเป็น | การควบคุมสต็อกไม่ดีทำให้เสียเวลาในการแก้ปัญหาสินค้าขาดหรือล้นสต็อก |
การดำเนินงานเกี่ยวกับคำสั่งซื้อ | กระบวนการเป็นระบบ เพิ่มความพึงพอใจให้ลูกค้า | หากข้อมูลไม่ตรงกันจะเกิดข้อผิดพลาดได้ง่าย | ช่วยให้การจัดส่งถูกต้องและตรงเวลา | หากไม่มีระบบที่ดีจะเสียเวลาในการแก้ไขคำสั่งซื้อที่ผิดพลาด |
การขนส่ง | เลือกวิธีที่เหมาะสมช่วยลดต้นทุนและเวลา | การเลือกวิธีการที่ไม่เหมาะสมจะเพิ่มค่าใช้จ่าย | ส่งสินค้าถึงมือลูกค้าอย่างมีประสิทธิภาพ | การขนส่งที่ล่าช้าอาจส่งผลต่อความพึงพอใจของลูกค้า |
หมายเหตุ:
- ข้อดี: สิ่งที่เป็นประโยชน์จากการจัดการด้านการกระจายสินค้า
- ข้อเสีย: สิ่งที่ต้องระวังหรืออาจทำให้เกิดปัญหาในการจัดการ
- ประโยชน์: ผลลัพธ์ที่ได้จากการดำเนินการที่ดี
- ค่าเสียเวลา: ผลกระทบหากกระบวนการไม่เป็นไปตามแผน
ความหมาย physical supply system