การกระจายตัวสินค้า: วิธีเพิ่มประสิทธิภาพและความสำคัญในระบบ

(Physical ) คืออะไร?

การกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) หมายถึงกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายสินค้า ตั้งแต่กระบวนการผลิตจนถึงการส่งมอบให้ถึงมือลูกค้าหรือผู้ใช้ทางอุตสาหกรรม การกระจายตัวสินค้าครอบคลุมทั้งการขนส่ง และการจัดการคำสั่งซื้อ ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญในระบบโลจิสติกส์ของธุรกิจ

การบริหารการกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution Management) การบริหารการกระจายตัวสินค้าเป็นการพัฒนาและดำเนินการระบบที่ช่วยให้การเคลื่อนย้ายสินค้ามีประสิทธิภาพ ซึ่งครอบคลุมการเคลื่อนย้ายวัตถุดิบจากผู้จัดหามายังแหล่งผลิต และการส่งต่อผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปไปยังลูกค้าขั้นสุดท้าย องค์ประกอบหลักของการกระจายตัวสินค้ามี 5 ระบบย่อยดังนี้:

  1. ทำเลที่ตั้งคลังสินค้าและการคลังสินค้า (Inventory Location and Warehousing):
    การเลือกสถานที่ตั้งคลังสินค้าเป็นเรื่องสำคัญเพราะมีผลต่อประสิทธิภาพ กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการคลังสินค้าครอบคลุมการเก็บรักษา การจัดหมวดหมู่ การแบ่งแยก และการเตรียมสินค้าสำหรับการขนส่ง ธุรกิจสามารถเลือกใช้คลังสินค้าของตนเอง (Private Warehouse) หรือคลังสินค้าสาธารณะ (Public Warehouse) ขึ้นอยู่กับความต้องการ
  2. การจัดการวัสดุ (Material Handling):
    การเลือกใช้อุปกรณ์และเครื่องมือในการจัดการวัสดุที่เหมาะสม เช่น สายพาน รถยก หรืออุปกรณ์การขนถ่ายต่างๆ จะช่วยลดการสูญเสียและต้นทุน รวมถึงเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการวัสดุ
  3. การควบคุมสินค้าคงเหลือ (Inventory Control):
    การควบคุมสินค้าคงเหลือช่วยให้ธุรกิจรักษาปริมาณสินค้าให้เพียงพอต่อการตอบสนองความต้องการของลูกค้า โดยไม่ให้เกิดการลงทุนเกินความจำเป็น เป้าหมายคือการลดต้นทุนที่เกี่ยวข้องกับการเก็บรักษาและการหมุนเวียนสินค้าคงเหลือให้มีความเหมาะสม
  4. การดำเนินงานเกี่ยวกับคำสั่งซื้อ (Order Processing):
    การจัดการคำสั่งซื้อเป็นขั้นตอนสำคัญที่ครอบคลุมตั้งแต่การรับคำสั่งซื้อ การตรวจสอบเครดิต การจัดเตรียมและจัดส่งสินค้า ไปจนถึงการจัดการด้านเอกสารและการชำระเงิน
  5. การขนส่ง (Transportation):
    การขนส่งเป็นการเคลื่อนย้ายสินค้าจากผู้ผลิตไปยังลูกค้า ซึ่งฝ่ายบริหารต้องเลือกวิธีการขนส่งที่เหมาะสมจากตัวเลือกหลัก 5 ประเภท ได้แก่:
    • การขนส่งโดยรถบรรทุก (Truck): นิยมใช้สำหรับการขนส่งในประเทศ เพราะสะดวกและรวดเร็ว
    • การขนส่งโดยรถไฟ (Railroads): เหมาะสำหรับสินค้าที่มีน้ำหนักมากและขนาดใหญ่ เช่น ปูนซีเมนต์ หินทราย
    • การขนส่งทางเครื่องบิน (Airlines): ใช้สำหรับสินค้าที่มีความต้องการความเร็วสูง เช่น ดอกไม้ หรือสินค้าราคาแพง
    • การขนส่งทางเรือ (Waterway): ประหยัดค่าขนส่ง เหมาะกับสินค้าขนาดใหญ่ เช่น ซุง ข้าวเปลือก
    • การขนส่งทางท่อ (Pipelines): เหมาะสำหรับของเหลวหรือก๊าซ เช่น น้ำมันหรือแก๊ส

นอกจากนี้ยังมีการขนส่งแบบต่อเนื่อง เช่น การขนส่งระหว่างรถไฟและรถบรรทุก () และการขนส่งระหว่างเรือและรถบรรทุก (Fishyback) ซึ่งสามารถเพิ่มความยืดหยุ่นในได้มากยิ่งขึ้น

ความสัมพันธ์ระหว่างการกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) กับโลจิสติกส์

การกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution) เป็นองค์ประกอบสำคัญที่มีผลโดยตรงต่อระบบโลจิสติกส์ของธุรกิจ การจัดการด้านการกระจายตัวสินค้าส่งผลต่อประสิทธิภาพและต้นทุนของกระบวนการโลจิสติกส์โดยรวมอย่างไรบ้าง:

1. ประสิทธิภาพในการขนส่ง

  • การเลือกวิธีการขนส่ง: การเลือกวิธีการขนส่งที่เหมาะสม (รถบรรทุก, รถไฟ, เครื่องบิน, เรือ, หรือท่อ) ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการส่งสินค้าไปยังลูกค้าในเวลาที่เหมาะสมและในต้นทุนที่คุ้มค่า
  • การวางแผนเส้นทางการขนส่ง: การจัดทำแผนเส้นทางที่ดีช่วยลดระยะเวลาและค่าใช้จ่ายในการขนส่ง

2. การจัดการคลังสินค้าและสต็อก

  • การจัดเก็บสินค้า: การบริหารจัดการคลังสินค้าให้มีระบบช่วยลดการสูญเสียและเพิ่มความสะดวกในการค้นหาและจัดเตรียมสินค้า
  • การควบคุมสินค้าคงเหลือ: การควบคุมระดับสต็อกที่ดีช่วยลดและป้องกันปัญหาสินค้าขาดแคลนหรือล้นสต็อก

3. การจัดการวัสดุ

  • การเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม: การใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ที่เหมาะสมในการจัดการวัสดุช่วยลดการเสียหายและเพิ่มความปลอดภัยในกระบวนการจัดการสินค้า
  • การจัดการการขนถ่าย: ระบบการจัดการวัสดุที่ดีช่วยเพิ่มความรวดเร็วและลดต้นทุนในการเคลื่อนย้ายสินค้า

4. การจัดการคำสั่งซื้อ

  • การดำเนินการตามคำสั่งซื้อ: การจัดการคำสั่งซื้ออย่างมีประสิทธิภาพช่วยให้การจัดส่งสินค้าถูกต้องและตรงเวลา เพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า
  • การประสานงานระหว่างแผนก: การจัดการคำสั่งซื้อที่ดีต้องประสานงานกับแผนกอื่นๆ เช่น การผลิต การเงิน และการขนส่ง

5. ต้นทุนโลจิสติกส์

  • การลดต้นทุน: การบริหารจัดการการกระจายตัวสินค้าอย่างมีประสิทธิภาพช่วยลดต้นทุนในการขนส่ง การจัดเก็บ และการจัดการวัสดุ
  • การเพิ่มความคุ้มค่า: การวางแผนและการจัดการที่ดีช่วยเพิ่มความคุ้มค่าในการใช้ทรัพยากรและที่ไม่จำเป็น

6. ประสบการณ์ของลูกค้า

  • การส่งมอบสินค้าตรงเวลา: การกระจายตัวสินค้าที่มีประสิทธิภาพช่วยให้สินค้าถึงมือลูกค้าในเวลาที่กำหนด ซึ่งเพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า
  • การจัดการความคาดหวัง: การจัดการคำสั่งซื้อและการขนส่งที่ดีช่วยตอบสนองความต้องการและคาดหวังของลูกค้าได้ดีขึ้น

สรุป:
การกระจายตัวสินค้าเป็นส่วนสำคัญของโลจิสติกส์ที่มีผลต่อหลายด้านของการดำเนินงานธุรกิจ รวมถึงประสิทธิภาพการขนส่ง การจัดการคลังสินค้า การจัดการวัสดุ การจัดการคำสั่งซื้อ ต้นทุนโลจิสติกส์ และประสบการณ์ของลูกค้า การเข้าใจและบริหารจัดการการกระจายตัวสินค้าอย่างมีประสิทธิภาพสามารถช่วยให้ธุรกิจลดต้นทุน เพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า และปรับปรุงผลประกอบการได้อย่างมีนัยสำคัญ

ข้อดี ประโยชน์ และค่าเสียเวลาในมุมมองของ การกระจายตัวสินค้า (Physical Distribution):

หัวข้อข้อดีข้อเสียประโยชน์ค่าเสียเวลา
การจัดการทำเลที่ตั้งคลังสินค้าลดเวลาและค่าใช้จ่ายในการขนส่งต้องใช้เงินลงทุนสูงในการตั้งคลังสินค้าเพิ่มความสะดวกในการเข้าถึงสินค้าตามความต้องการของลูกค้าหากเลือกทำเลไม่ดี จะเพิ่มระยะเวลาในการขนส่งและค่าใช้จ่าย
การบริหารการจัดการคลังสินค้าสินค้ามีการจัดเก็บเป็นระบบ ลดการสูญเสียต้องการการบริหารจัดการที่ซับซ้อนช่วยรักษาคุณภาพสินค้าและลดความผิดพลาดในการจัดส่งการจัดเก็บไม่เป็นระบบทำให้เสียเวลาในการค้นหาสินค้า
การจัดการวัสดุ (Material Handling)ลดความเสียหายและเพิ่มความปลอดภัยการใช้เครื่องจักรอาจต้องลงทุนสูงเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน ลดเวลาขนถ่ายสินค้าหากการจัดการไม่ดี จะทำให้เกิดความล่าช้าในการเคลื่อนย้ายสินค้า
การควบคุมสินค้าคงเหลือมีสินค้าพร้อมจำหน่ายตอบสนองลูกค้าได้ทันทีหากควบคุมไม่ดี จะเกิดสินค้าล้นสต็อกหรือต้นทุนสูงช่วยลดการขาดแคลนสินค้าและต้นทุนที่ไม่จำเป็นการควบคุมสต็อกไม่ดีทำให้เสียเวลาในการแก้ปัญหาสินค้าขาดหรือล้นสต็อก
การดำเนินงานเกี่ยวกับคำสั่งซื้อกระบวนการเป็นระบบ เพิ่มความพึงพอใจให้ลูกค้าหากข้อมูลไม่ตรงกันจะเกิดข้อผิดพลาดได้ง่ายช่วยให้การจัดส่งถูกต้องและตรงเวลาหากไม่มีระบบที่ดีจะเสียเวลาในการแก้ไขคำสั่งซื้อที่ผิดพลาด
การขนส่งเลือกวิธีที่เหมาะสมช่วยลดต้นทุนและเวลาการเลือกวิธีการที่ไม่เหมาะสมจะเพิ่มค่าใช้จ่ายส่งสินค้าถึงมือลูกค้าอย่างมีประสิทธิภาพการขนส่งที่ล่าช้าอาจส่งผลต่อความพึงพอใจของลูกค้า

หมายเหตุ:

  • ข้อดี: สิ่งที่เป็นประโยชน์จากการจัดการด้านการกระจายสินค้า
  • ข้อเสีย: สิ่งที่ต้องระวังหรืออาจทำให้เกิดปัญหาในการจัดการ
  • ประโยชน์: ผลลัพธ์ที่ได้จากการดำเนินการที่ดี
  • ค่าเสียเวลา: ผลกระทบหากกระบวนการไม่เป็นไปตามแผน