5 Force Model ของ Porter: วิธีการวิเคราะห์การแข่งขั้นในตลาด

Porter’s Five : การวิเคราะห์การแข่งขันเพื่อความได้เปรียบ

Porter’s Five Forces Model หรือ 5 Force Model เป็นเครื่องมือที่พัฒนาโดย . Porter นักเศรษฐศาสตร์ชื่อดัง เพื่อใช้ในการประเมินสภาพแวดล้อมภายนอกของธุรกิจ โดยมุ่งเน้นการวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสามารถในการแข่งขันของธุรกิจ ซึ่งสามารถช่วยในการระบุโอกาสและความท้าทายที่อาจเกิดขึ้นได้

1. อำนาจของผู้ซื้อ (): การวิเคราะห์อำนาจของผู้ซื้อช่วยให้เข้าใจว่าผู้ซื้อมีกำลังในการต่อรองราคาหรือไม่ หากผู้ซื้อสามารถซื้อในปริมาณมากหรือมีตัวเลือกหลายราย พวกเขามักจะมีอำนาจในการต่อรองสูง ซึ่งอาจส่งผลให้ราคาต่ำลงและเงื่อนไขการซื้อที่ดีกว่า

  • ตัวอย่าง: หากบริษัทขายสมาร์ตโฟนที่มีความต้องการสูงในตลาด ผู้ซื้อจำนวนมากที่ซื้อสมาร์ตโฟนจากบริษัทนั้นสามารถเจรจาต่อรองราคาหรือขอสิทธิประโยชน์เพิ่มเติมได้ เพราะบริษัทต้องรักษาฐานลูกค้า

2. อำนาจของผู้ขาย (): การวิเคราะห์จำนวนผู้ขายในตลาดสามารถบ่งบอกถึงอำนาจในการต่อรองของผู้ขายได้ ถ้ามีผู้ขายรายเดียวหรือมีน้อยราย ผู้ขายจะมีอำนาจมากกว่าในการกำหนดราคาและเงื่อนไขการขาย แต่หากมีหลายราย ผู้ซื้อจะมีทางเลือกและอำนาจในการต่อรองราคามากขึ้น

  • ตัวอย่าง: ในตลาดเครื่องมือแพทย์ หากมีผู้ขายเพียงรายเดียวที่ขายอุปกรณ์เฉพาะทาง ราคาที่เสนออาจสูงกว่าหรือมีข้อกำหนดที่ไม่ยืดหยุ่น ผู้ซื้ออาจต้องเผชิญกับราคาสูงและเงื่อนไขที่ไม่ค่อยเอื้อประโยชน์

3. การทดแทน (): การวิเคราะห์สินค้าทดแทนที่มีในตลาดช่วยให้เข้าใจถึงความสามารถในการเปลี่ยนแปลงของผู้ซื้อ หากมีสินค้าทดแทนที่มีต่ำกว่าหรือมีคุณภาพใกล้เคียงกัน ผู้ซื้อจะมีอำนาจในการต่อรองที่สูงขึ้น เพราะสามารถเปลี่ยนไปใช้สินค้าทดแทนได้ง่าย

  • ตัวอย่าง: หากมีสินค้าทดแทนเช่น บัตรเครดิตที่เสนออัตราดอกเบี้ยต่ำกว่าบัตรเครดิตปัจจุบัน ผู้ถือบัตรเครดิตอาจเปลี่ยนไปใช้บัตรเครดิตใหม่ ซึ่งช่วยให้ผู้ขายปัจจุบันต้องปรับปรุงเงื่อนไขเพื่อดึงดูดลูกค้า

4. ความขัดแย้งระหว่างคู่แข่ง (Rivalry): การวิเคราะห์ระดับการแข่งขันในตลาดจะช่วยให้ทราบถึงความรุนแรงของการแข่งขัน หากมีคู่แข่งน้อยหรือมีการแข่งขันน้อย ผู้ขายอาจมีอำนาจในการตั้งราคาและเงื่อนไขที่เหมาะสมกับตนเอง แต่หากมีการแข่งขันสูง ผู้ขายจะต้องปรับกลยุทธ์เพื่อรักษาส่วนแบ่งตลาด

  • ตัวอย่าง: ในตลาดรถยนต์หรูที่มีผู้ผลิตจำนวนมาก การแข่งขันจะมีความรุนแรง ผู้ผลิตรถยนต์แต่ละรายต้องใช้กลยุทธ์ต่าง ๆ เช่น โปรโมชั่นหรือการพัฒนานวัตกรรมเพื่อดึงดูดลูกค้า

5. อุปสรรคของผู้แข่งขันรายใหม่ (Entry Barriers): การวิเคราะห์อุปสรรคในการเข้าตลาดสำหรับคู่แข่งรายใหม่จะช่วยให้รู้ว่าการเข้าสู่ตลาดนั้นง่ายหรือยากเพียงใด หากมีอุปสรรคสูง เช่น ต้นทุนเริ่มต้นสูงหรือข้อกำหนดที่เข้มงวด ธุรกิจที่มีอยู่จะมีความได้เปรียบในด้านการเจรจาต่อรองกับผู้ขาย

  • ตัวอย่าง: อุตสาหกรรมการบินมีอุปสรรคสูงในการเข้าตลาด เช่น การลงทุนในเครื่องบินและการได้รับใบอนุญาตที่เข้มงวด ทำให้การเข้ามาแข่งขันของสายการบินใหม่เป็นเรื่องยาก

การศึกษาและการประยุกต์ใช้: การเข้าใจและการประยุกต์ใช้โมเดล Porter’s Five Forces เป็นสิ่งสำคัญในการวางกลยุทธ์ธุรกิจและการตัดสินใจทางการตลาด ซึ่งสามารถช่วยในการลดจุดอ่อนและเสริมจุดแข็งของธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ

แหล่งที่มา: เนื้อหาสรุปวิชา LSC305: การจัดการผู้ขายปัจจัยการผลิตสัมพันธ์ โดย อาจารย์ธีวินท์ นฤนาท,


ข้อดี ข้อเสีย ผลโยชน์ และค่าเสียเวลา (-Benefit Analysis)

เป็นวิธีที่ดีในการประเมินและเปรียบเทียบตัวเลือกต่างๆ ในการตัดสินใจทางธุรกิจ โดยเฉพาะในกรณีที่ใช้ Porter’s Five Forces Model เพื่อวิเคราะห์ตลาดและการแข่งขัน เราสามารถสร้างตารางนี้เพื่อช่วยในการตัดสินใจได้:

ตาราง: การวิเคราะห์ Porter’s Five Forces Model

ปัจจัยข้อดีข้อเสียผลโยชน์ค่าเสียเวลา
อำนาจของผู้ซื้อ– ช่วยให้เข้าใจความต้องการของลูกค้า– อาจทำให้ต้องลดราคาหรือเพิ่ม– ปรับกลยุทธ์การตลาดและการขายให้ตรงตามความต้องการ– ใช้เวลาในการสำรวจและวิเคราะห์ข้อมูลลูกค้า
อำนาจของผู้ขาย– ช่วยให้รู้สถานะของผู้ขายและการต่อรองราคา– อาจต้องเผชิญกับราคาสูงหรือข้อกำหนดที่ไม่ดี– สามารถเจรจาต่อรองและหาผู้ขายหลายรายได้– ต้องใช้เวลาศึกษาตลาดและการเจรจา
การทดแทน– เพิ่มความสามารถในการต่อรองราคา– อาจทำให้ต้องแข่งขันกับสินค้าทดแทนที่ดีขึ้น– สามารถเสนอบริการหรือผลิตภัณฑ์ที่โดดเด่นได้– ใช้เวลาศึกษาสินค้าทดแทนและแนวโน้มตลาด
ความขัดแย้งระหว่างคู่แข่ง– ช่วยให้เตรียมกลยุทธ์การแข่งขัน– อาจต้องลงทุนเพิ่มเพื่อแข่งขัน– สามารถใช้กลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพในการดึงดูดลูกค้า– ใช้เวลาในการวิเคราะห์คู่แข่งและวางกลยุทธ์
อุปสรรคของผู้แข่งขันรายใหม่– ลดจากคู่แข่งใหม่– อาจไม่สามารถลดราคาหรือปรับกลยุทธ์ได้– สามารถรักษาส่วนแบ่งตลาดและลดความเสี่ยง– ต้องใช้เวลาประเมินอุปสรรคในการเข้าสู่ตลาด

การอธิบาย

  • ข้อดี: บอกถึงประโยชน์ที่ได้รับจากการวิเคราะห์แต่ละปัจจัย เช่น การรู้ข้อกำหนดของลูกค้า หรือ การเตรียมกลยุทธ์การแข่งขัน
  • ข้อเสีย: อธิบายถึงปัญหาหรือข้อจำกัดที่อาจเกิดขึ้น เช่น การต้องลดราคา หรือ ต้องเผชิญกับคู่แข่งที่แข็งแกร่ง
  • ผลโยชน์: บอกถึงผลลัพธ์ที่ได้รับจากการวิเคราะห์ เช่น การปรับกลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพ หรือ การรักษาส่วนแบ่งตลาด
  • ค่าเสียเวลา: ประมาณการเวลาและทรัพยากรที่ต้องใช้ในการวิเคราะห์แต่ละปัจจัย เช่น เวลาในการสำรวจข้อมูลลูกค้า หรือ การวิเคราะห์ตลาด