คำศัพท์ลีน (lean) เนื่องจากปัญหาอย่างหนึ่งในการเรียนรู้เรื่องลีน คือ เรื่องคำศัพท์ค่อนข้างจะมีมากมายทั้งภาษาญี่ปุ่นและภาษาอังกฤษ จึงได้มีการรวบรวมคำศัพท์สำคัญที่ใช้บ่อยๆ ไว้ดังนี้ คือ

  • Andon หรือเรียกว่าอันดง คือ สัญลักษ์ในการมองเห็นเพื่อสื่อถึงปัญหาของเครื่องจักร
  • Autonomation (Jidoka) คือ การที่คนหรือเครื่องจักรหยุดการผลิตทันทีที่มีปัญหาเกิดขึ้น
  • Autonomation เป็นหนึ่งในองค์ประกอบของกระบวนการผลิตแบบโตโยต้า
  • Bottleneck หรือคอขวด คือ กระบวนการที่จำกัดผลผลิตของทั้งระบบ อีกนัยหนึ่งก็ คือ กระบวนการที่มีรอบเวลาช้าที่สุด หรือกำลังการผลิตต่ำที่สุด
  • Cellular Manufacturing คือ การจัดผังโรงงานโดยการวางเครื่องจักรตามลำดับของการผลิต ทำให้การไหลของงานดีขึ้น
  • Change Agent คือ ผู้นำในการเปลี่ยนแปลงแนวคิดลีนในองค์กร เช่น ลีนมาเตอร์ (Lean Master)
  • Changeover คือ การปรับตั้งเครื่องจักรเพื่อเปลี่ยนรุ่นในการผลิตสินค้า
  • Changeover Time คือ เวลาทั้งหมดที่ใช้ในการเปลี่ยนรุ่นการผลิต ซึ่งเริ่มตั้งแต่เวลาที่งานตัวสุดท้ายก่อนเปลี่ยนรุ่นผลิตเสร็จ จนกระทั่งเริ่มการผลิตงานดีตัวแรก หลังการปรับเครื่องเพื่อเปลี่ยนการผลิต
  • Cycle Time หรือรอบเวลาในการผลิต คือ ความถี่ของเวลาที่ชิ้นงานผลิตเสร็จทุกๆ หนึ่ง ตัว เป็นเวลาที่ได้จากการสังเกตุจับเวลา เวลานี้ถูกรวมเวลาที่ใช้ในการผลิตจริงเวลาในการเตรียมการ การหยิบชิ้นงานเข้าและออกจากเครื่องจักร เข้าด้วยกัน
  • Downtime คือ เวลาของการผลิตที่สูญเสียไป ไม่ว่าจะเป็นการวางแผนล่วงหน้าหรือไม่ได้วางแผนก็ตาม
  • Dock To Dock คือ ช่วงระยะเวลาตั้งแต่วัตถุดิบถูกรับเข้ามาในคลังสินค้า จนกระทั้งวัตถุดิบนั้นออกจากคลังสินค้าไปในรูปของสินค้าสำเร็จรูป เป็นการวัดการหมุนเวียนสินค้าคงคลังอย่างหนึ่งที่ลีนสนใจ
  • Efficiency คือ การที่สามารถบรรลุความต้องการของลูกค้าได้โดยการใช้ทรัพยากรในการผลิตน้อยที่สุด
  • Error Proofing คือ วีธีการที่ช่วยให้พนักงานไม่เกิดความผิดพลาดขึ้นในการปฏิบัติงานบางครั้งเรียกว่า Fool Proof, Mistake-Proofing และ Poka Yoke
  • Flow Production คือ ระบบการผลิตที่ Henry Ford ใช้ที่โรงงานที่ Highland Park
  • Michigan ในปี ค.ศ. 1913 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดเวลาที่ใช้ในการผลิตรถยนต์
  • Gewba เป็นภาษาญี่ปุ่นที่หมายถึงสถานที่จริง โดยทั่วไปในโรงงานหมายถึงในสายการผลิต (Shop Floor)
  • Heijunka คือ การปรับเรียบสายการผลิตโดยการผลิตสินค้าทุกรุ่นทุกวันด้วยปริมาณที่สม่ำเสมอตลอดช่วงเวลาของการผลิต
  • Inventory สินค้าคงคลัง โดยทั่วไปประกอบไปด้วยวัตถุดิบ (Raw Material) สินค้าในกระบวนการผลิต (Work In Process : WIP) และสินค้าผลิตเสร็จรอขาย
  • Inventory Turnover เป็นดัชนีวัดการไหลเวียนของสินค้าคงคลังเทียบกับยอดขาย มีหน่วยเป็นรอบ ตัวเลขนี้ยิ่งมากยิ่งดี
  • Just In Time Production หรือระบบการผลิตแบบทันเวลาพอดี คือ ระบบที่ทำการผลิตเมื่อมีความต้องการเท่านั้นโดยจะผลิตเฉพาะสิ่งที่ต้องการ ด้วยปริมาณเท่าที่ต้องการเท่านั้น JIT ถือว่าเป็นองค์ประกอบหลักของระบบการผลิตแบบโตโยต้า ร่วมกับ Jidoka โดยมี Heijunka เป็นรากฐานที่สำคัญและมีองค์ประกอบที่สำคัญดังนี้ คือ Pull System, Takt Time, Continuous Flow
  • Kaizen คือ การปรับปรุงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง (Incremental Continuous Improvement) เน้นที่ความง่าย (Simple) ในการปรับปรุงและจำนวนของกิจกรรมในการปรับปรุง (Many Small Improvements)
  • Kanban คือ อุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์ที่ให้อำนาจในการสั่งผลิตหรือเบิกงานได้ เป็นเครื่องมือสำคัญของระบบดึง (Pull System)
  • Lean Manufacturing หรือการผลิตแบบลีน (Lean Production) คือ ระบบการผลิตที่มุ่งเน้นในการลดหรือกำจัดความสูญเปล่า (Waste) โดยการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง เพื่อลดต้นทุนและเพิ่มผลิตภาพ โดยยึดความพึงพอใจของลูกค้าเป็นหลัก
  • Muda (Waste) คือ กิจกรรมต่างๆ ที่ทำโดยใช้ทรัพยากรต่างๆ แต่ไม่ได้สร้างคุณค่าให้เกิดขึ้นในมุมมองของลูกค้า
  • Mura (Variation) คือ ความไม่สม่ำเสมอที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิต
  • Muri (Overburdened) คือ การที่คนหรือเครื่องจักรทำงานมากเกินกำลัง
  • One Piece Flow คือ การผลิตและเคลื่อนย้ายชิ้นงานอย่างต่อเนื่อง เพียงครั้งละหนึ่งชิ้นเท่านั้น ทำให้ไม่มีการรอคอยและลดสินค้าคงคลังในกระบวนการผลิต
  • Pull Production คือ วิธีในการควบคุมการผลิต โดยให้กระบวนการผลิตที่อยู่ด้านหลัง เป็นผู้ของานจากกระบวนการก่อนหน้า เพื่อทำการผลิต การผลิตแบบดึงจะทำให้ไม่เกิดการผลิตที่มากเกินไป และยังเป็นองค์ประกอบสำคัญของ JIT อีกด้วยPoint of Use Storage คือ การเก็บชิ้นงานหรืออุปกรณ์ให้ใกล้กับบริเวณที่ต้องการมันมากที่สุดเท่าที่จะทำได้
  • Red Tag คือ ป้ายสีแดงที่บอกถึงไม่ความต้องการสิ่งของนั้น และต้องการให้ย้ายออกจากสายการผลิตระหว่าง 5ส.
  • Set Up Reduction คือ กระบวนการลดเวลาที่ใช้ในการเปลี่ยนรุ่นเพื่อการผลิต
  • Standardized Work คือ การจัดทำขั้นตอนการทำงานที่แน่นอนสำหรับพนักงานผู้ปฏิบัติงานในสายการผลิต
  • Standard Inventory คือ ปริมาณของสินค้าคงคลังเท่าที่จำเป็นที่อยู่ที่หน้ากระบวนการใดๆ เพื่อทำให้กระบวนการสามารถดำเนินไปได้อย่างราบรื่น
  • Takt Time คือ อัตราความต้องการงานของลูกค้า ซึ่งคำนวณได้จากเวลาที่มีในการผลิตหารด้วยจำนวนที่ลูกค้าต้องการ
  • Three Ms เป็นสิ่งที่ระบบการผลิตแบบโตโยต้าพยายามกำจัด ได้แก่ Muda, Muri, Mura
  • Value Stream Mapping คือ ผังที่ทำขึ้นเพื่อแสดงทุกขั้นตอนที่เกี่ยวข้องกับการไหลของวัตถุดิบและข่าวสาร ตั้งแต่การสั่งซื้อจนถึงการจัดส่ง
  • Visual Management คือ วิธีการในการสื่อสารให้คนที่ไม่คุ้นเคยกับกระบวนการผลิตสามารถเข้าใจได้ภายในเวลาอันสั้นด้วยการมองเห็น และเมื่อเกิดความผิดปกติขึ้นก็สามารถทราบได้ อันจะก่อให้เกิดการควบคุมและแก้ไข อาจเป็นป้าย สี สัญลักษณ์ หลอดไฟ หรืออื่นๆ ก็ได้
  • Work In Process (WIP) คือ ชิ้นงานที่ยังอยู่ระหว่างการผลิต